地域や文化によって言語が違うように、音楽も違います。
誰が聞いてもすぐ分かる違いは、リズムです。リズムには、「１・２・３、１・２・３…」と３つずつの拍で進む３拍子や、「１・２、１・２…」と、歩くのちょうどいい２拍子など、さまざまなリズムがあります。これが文化によって違うのです。
たとえば、日本の伝統音楽には３拍子がありません。３拍子は馬に乗って生活する文化で作り出されるリズムだと言われています。日本人も馬に乗ることはあり ましたが、生活の中心ではありませんでした。日本人の生活の中心は昔から農耕でした。だから、日本の生活には一歩一歩２本の足で歩く２拍子がよく、３拍子 は使われなかったと( 1 ) 。
また、音楽も違います。音楽 ( 2 )、「ド・レ・ミ・ファ・ソ・ラ・シ」という７つの音の階段のことだと思う人も多いでしょう。しかし、それは、ヨーロッパという地域の音階です。地球上の音楽のすべてが、このような７音階できているのではありません。
たとえば、アジアには５つの音階を使う地域が多いです。日本もその仲間です。もっとも、同じ５音階でも、高さが同じ音とはかぎらないので、５音階といっても、地域のよっていろいろです。
( 3 )、ここまでのことを頭に入れて、「音楽は世界のことば」というよく使われる宣伝文句の意味を考えてください。この言い方は正しいでしょうか。
( 4 ) は明らかです。
今、世界でもっとも広く使われている言語は英語だといっていいでしょう。その英語を使えば、だいたいどこの国に言ってもコミュニケーションがとれます。しかし、( 5 ) 、単純に「英語は世界のことば」と言えるでしょうか。
音楽も同じことが起こっているということなのです。
(1)
１ 考えました
２ 考えられています
３ 考えるでしょう
４ 考えましょう
(2)
１ というものは
２ にしては
３ にしても
４ というと
(3)
１ さて
２ とにかく
３ なお
４ まず
(4)
１ 正しいもの
２ 正しいこと
３ 正しくないもの
４ 正しくないこと
(5)
１ だからこそ
２ だからといって
３ そればかりか
４ そればかりに
Tùy theo từng khu vực và văn hóa mà ngôn ngữ sẽ khác nhau, và âm nhạc cũng vậy.
Sự khác biệt mà ai cũng biết được ngay là nhịp điệu.
Có khá nhiều kiểu nhịp điệu, chẳng hạn như nhịp “1.2.3, 1.2.3...” kiểu 3 phách và tiến dần mỗi 3 phách và nhịp “1.2, 1.2...” kiểu 2 phách khít theo nhịp đi bộ.
Sự khác biệt này là do nền văn hóa.
Ví dụ, trong âm nhạc truyền thống Nhật Bản không có nhịp 3 phách.
Nhịp 3 phách được cho là được tạo ra từ nền văn hóa của những người sống trên lưng ngựa.
Người Nhật cũng từng cưỡi ngựa, nhưng sinh hoạt đó không phải trung tâm đời sống.
Trung tâm đời sống của người Nhật từ thời xưa là làm nông.
Vì vậy, cuộc sống ở Nhật Bản thường được nghĩ rằng sử dụng nhịp 2 phách như kiểu đi bộ từng bước một bằng hai chân, hơn là nhịp 3 phách.
Ngoài ra, âm nhạc cũng có sự khác biệt.
Nhiều người nghĩ rằng hễ nói đến âm nhạc, thì đó là thang 7 âm “Do, Re, Mi, Fa, Sol, La, Si”.
Tuy nhiên đây là thang âm của châu Âu.
Không phải tất cả âm nhạc trên trái đất chỉ được tạo ra từ thang 7 âm này.
Ví dụ, nhiều khu vực ở châu Á hiện đang sử dụng thang 5 âm.
Nhật cũng là một trong số đó.
Tuy nhiên, ngay cả với cùng một thang 5 âm, cũng không giới hạn là cao độ phải giống nhau, nên dù nói là thang 5 âm thì cũng có sự đa dạng theo từng khu vực.
Và bây giờ xin hãy xem xét ý nghĩa của điều mà từ trước đến nay chúng ta luôn ghi nhớ, câu văn thường được tuyên truyền, “Âm nhạc là ngôn ngữ của thế giới”.
Cách nói này liệu đã chính xác chưa?
Điều không chính xác đã quá rõ ràng rồi.
Bây giờ, có thể nói chắc rằng ngôn ngữ đang được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới là tiếng Anh.
Nếu sử dụng được tiếng Anh, chúng ta có thể giao tiếp được phần lớn ở bất kỳ quốc gia nào.
Tuy nhiên, chỉ vì vậy mà có thể đơn thuần nói “Tiếng Anh là ngôn ngữ của thế giới”, có được hay không?
Và với âm nhạc cũng xảy ra điều tương tự.
( 1 )
♦ 考えられています: dùng khi trình bày suy nghĩ của nhiều người khác
♦ 考えられています: dùng khi trình bày suy nghĩ của chính tác giả
( 2 )
♦ (N) にしては: dù là ~ đấy, nhưng (khác với điều được suy đoán)
♦ (N) にしても: Ngay cả nếu~, dù là, thì cũng ~, ngay cả ~
♦ (N) というと／～といえば～: nói về ~, hễ nhắc đến
( 3 )
♦ ～さて: và bây giờ, và sau đây/ trước hết, trên hết
♦ ～とにかく: dù sao đi nữa, dù thế nào
♦ ～なお: ngoài ra, hơn nữa
♦ ～まず: trước hết, trước tiên
( 4 )
♦ Đây là câu tác giả dùng để trả lời cho câu hỏi 「この言い方は正しいでしょうか。」 ở đoạn trước, ý muốn phủ định cách nói đó không chính xác.
♦ ～ことは「明らか」
♦ ～ものは「明らか」
( 5 )
♦ だからこそ、～ ： chính là vì
♦ (普通形) からといって、 ～ではない ： Chỉ vì ~ thì không nhất thiết là ~
♦ そればかりか : không những ~ mà còn ~
♦ そればかりに : chỉ vì vậy (nêu nguyên nhân)
