いつも疑問に思うことがある。①誰もが「日本」や「日本経済」を問題にすると、それはどうしてなのだろう、ということだ。テレビの討論番組などでも、雑誌や新聞の特集でも、問題とされ、議論の中心となるのはたいてい「日本」だ。日本はどうすればいいのか、日本は元気になるために何が必要なのか、日本経済の再生のためには何が足りないのか……。
日本は変わらなければならない、というようなことを言う人を見るたびに、「どうやって変えると言うんだ、そんなことを言う前に②お前が変われ」と思う。活力やビジョン（注1）を失っているのは、一人一人の個別の人間であり、企業であり、自治体や地域ではないのか。たとえばわたしの故郷の佐世保市や長崎県は、七〇年代から続く造船不況の影響もあって、帰郷するたびに寂れていくのがわかる。
だが、「佐世保市や長崎県の経済をどうやって再生するのか」とは誰も問わない。造船業をどうやって再生するかという議論も見たことがない。個別の企業、たとえばダイエーのように巨大な有利子負債を抱えた企業をどうやって再生すればいいのか、答えを示すエコノミスト（注２）はいない。産業の問題だけではない。たとえば教育でも、荒廃しきっている個別の学校やクラスのことは具体的に問題になることがない。ナイフを出して向かってくる児童生徒に対しては自衛のための暴力が許されるのかどうか、そういった議論もない。
「日本」の問題は解決すれば、個人の問題も、個別の企業の問題も、個別の自治体の問題も解決するのだろうか。長崎県やダイエーの経済的再生よりも、「日本」の経済的再生のほうが簡単のだろうか。
最近わたしは、「日本全体」のソリューション（注３）について議論する人たちが胡散臭く（注４）思えるようになってしまった。個人や、個別の企業や自治体についてのソリューションを口にすれば、何らかの形での「責任」が発生する。だが、日本のこと、日本経済のことは、いくら批判したり提言したりしても、責任を取る必要がないのである。
（注１） ビジョン：将来への計画
（注２） エコノミスト：経済の評論や分析の専門家
（注３） ソリューション：解決方法
（注４） 胡散
１ 筆者によると①誰もが「日本」や「日本経済」を問題にするのはなぜか。
１ これが解決すれば個別の問題も解決するから
２ 発信に責任を取らなくてもいいから
３ この問題のほうが簡単に解決するから
４ 誰にも責任のある重大な問題から
２ ②お前とはだれのこと。
１ テレビの視聴者や、新聞、雑誌の読者
２ 話を聞いている筆者
３ 日本全体についての意見を述べる人
４ 元気をなくした一人一人の個別の人間
３ 筆者がこの文章で一番言いたいことはどんなことか。
１ 日本全体を議論しても、具体的な個別の問題は解決しないのだから、そんな議論をするのは無責任だ。
２ 個別の問題についてひとつひとつ解決しても日本全体はよくならないが、日本全体についてもっと真剣に議論すべきだ。
３ 日本全体が変われば、自動的に個別の問題も解決していくのだから、人々は責任を持って批判や手遺言を行うべきだ。
４ 日本全体について議論することは大きな責任をともなうが、日本経済のことについては、誰も責任を取る必要はない。
Ngữ pháp của bài :
►(普通形) ということだ：nghe nói là (trích dẫn), ~ tức là (kết luận)
► (Vない) なければならない: phải ~
► (Vる_Nの) たび（に）: mỗi khi, mỗi dịp ~
► (N) に対する／に対して : đối với~ (chỉ đối tượng, đối phương)
► (Vる/ない_Nの) ために～/ ための(N) : để, cho,vì
► X より Y のほうが～： X ~ hơn Y
►(N) について: về, liên quan đến… ~
► (V可能形) ようになる: đã có thể
► Vて しまう：~ mất (lỡ làm gì mất), trót - (làm gì). Thường có dạng Vてしまった
►V-たり V-た り する: nào là ~ , nào là ~ (liệt kê hành động)
Có một điều mà tôi luôn thắc mắc,
Là vì sao ①ai cũng đặt vấn đề về “Nhật Bản” hay “nền kinh tế Nhật Bản”.
Ngay cả trong các chương trình thảo luận trên truyền hình, chuyên san của các báo và tạp chí, thì vấn đề trọng tâm các cuộc thảo luận cũng vẫn là “Nhật Bản”.
Nhật Bản nên làm gì, cần làm gì để Nhật Bản khỏe mạnh trở lại, còn thiếu những gì để phục hồi nền kinh tế Nhật Bản....
Mỗi khi nhìn thấy những người nói những điều đại loại như “Nhật Bản phải thay đổi”, tôi lại nghĩ, “Làm thế nào để thay đổi, trước khi nói những điều như vậy thì chính bản thân ②anh/chị hãy thay đổi đi”.
Chẳng phải là mỗi cá nhân, rồi các công ty, thành phố, và đến cả một vùng, từng cá thể một đang mất dần sức sống và tầm nhìn hay sao?
Chẳng hạn như, quê hương tôi là thành phố Sasebo, tỉnh Nagasaki, nơi mà ngành đóng tàu từ những năm 70 đến giờ vẫn còn chịu ảnh hưởng của sự suy thoái kinh tế, nên mỗi lần về quê tôi cảm nhận ở đó sự tiêu điều hoang vắng.
Tuy nhiên, chẳng ai thắc mắc rằng “Làm thế nào để phục hồi nền kinh tế của thành phố Sasebo, tỉnh Nagasaki?”
Thậm chí tôi cũng chưa từng thấy ai tranh luận làm thế nào để phục hồi ngành công nghiệp đóng tàu.
Lấy ví dụ cá biệt một công ty, chẳng hạn như Daiei, làm thế nào để phục hồi công ty khi nó đang phải gánh một món nợ với lãi suất khổng lồ, không có nhà kinh tế học nào đưa ra đáp án cho câu hỏi này.
Đây là vấn đề không chỉ của riêng ngành công nghiệp.
Ví dụ, ngay cả trong giáo dục, việc trường, lớp riêng biệt đang xuống cấp cũng chưa từng được xem xét một cách cụ thể.
Cũng không có thảo luận về việc liệu có thể tha thứ cho những học sinh nhỏ tuổi đã chĩa dao, lấy lý do tự vệ để sử dụng bạo lực hay không.
Phải chăng là nếu giải quyết vấn đề “Nhật Bản”, vấn đề của từng cá nhân, từng công ty, từng thành phố một cũng sẽ được giải quyết?
Phải chăng phục hồi kinh tế “Nhật Bản” sẽ đơn giản hơn phục hồi kinh tế cho Daiei và Nagasaki?
Gần đây tôi cảm thấy hoài nghi những người tranh luận đưa ra giải pháp cho “toàn thể Nhật Bản”.
Nếu đề cập đến giải pháp cho những vấn đề của từng cá nhân, công ty và thành phố thì sẽ phát sinh một vài thứ như “trách nhiệm”.
Tuy vậy, đối với vấn đề Nhật Bản và nền kinh tế Nhật Bản thì dù có chỉ trích hay đưa ra đề xuất như thế nào thì cũng không cần phải chịu trách nhiệm.
( 1 )Theo tác giả vì sao ①ai cũng đặt vấn đề về “Nhật Bản” hay “nền kinh tế Nhật Bản”?
１ Vì một khi giải quyết được nó thì cũng giải quyết được những vấn đề cá biệt.
２ Vì không phải chịu trách nhiệm khi đặt vấn đề.
３ Vì giải quyếtvấn đề này đơn giản hơn.
４ Vì đây là một vấn đề mà bất cứ ai cũng phải giữ phần lớn trách nhiệm.
♦ Căn cứ vào câu 「…日本のこと、日本経済のことは、いくら批判したり提言したりしても、責任を取る必要がないのである。」 (...đối với vấn đề Nhật Bản và nền kinh tế Nhật Bản thì dù có chỉ trích hay đưa ra đề xuất như thế nào thì cũng không cần phải chịu trách nhiệm.)
( 2 ) ②anh/chị chỉ những người nào?
１ Khán giả xem truyền hình, độc giả các báo và tạp chí
２ Tác giả- người đã nghe chuyện
３ Những người nêu lên ý kiến của họ về toàn thể Nhật Bản
４ Từng cá thể một những người không có sức khỏe
♦ Căn cứ vào câu 「日本は変わらなければならない、というようなことを言う人を見るたびに、「どうやって変えると言うんだ、そんなことを言う前に②お前が変われ」と思う。」 (Mỗi khi nhìn thấy những người nói những điều đại loại như “Nhật Bản phải thay đổi”, tôi lại nghĩ, “Làm thế nào để thay đổi, trước khi nói những điều như vậy thì chính bản thân ②anh/chịhãy thay đổi đi”.)
♦ 「お前」 ý chỉ người nghe, và đây là câu trả lời mà tác giả suy nghĩ, dành cho những người đã nói điều trước đó, là 「日本は変わらなければならない、というようなことを言う人」 (những người nói những điều đại loại như “Nhật Bản phải thay đổi”)
( 3 )Tác giả muốn nói gì thông qua bài viết này?
１ Dù có tranh luận về vấn đề toàn thể Nhật Bản nhưng nếu không giải quyết được vấn đề cá nhân một cách cụ thể, thì vẫn là thiếu tinh thần trách nhiệm.
２ Dù có giải quyết từng vấn đề cá biệt một thì toàn thể Nhật Bản không trở nên tốt hơn, vậy nên cần nghiêm túc tranh luận thêm về vấn đề toàn thể Nhật Bản.
３ Nếu toàn thể Nhật Bản thay đổi, những vấn đề cá nhân sẽ tự động được giải quyết, thế nên mọi người cần có trách nhiệm chỉ trích và đưa ra đề xuất.
４ Bất cứ ai nếu muốn tranh luận về vấn đề toàn thể Nhật Bản sẽ phải chịu nhiều trách nhiệm, nhưng nếu là vấn đề về nền kinh tế Nhật Bản thì không có cần phải chịu trách nhiệm.
♦ Căn cứ vào toàn bộ bài viết, đặc biệt là đoạn cuối 「…個人や、個別の企業や自治体について…「責任」が発生する。だが、日本のこと、日本経済のことは…責任を取る必要がないのである。」 (...những vấn đề của từng cá nhân, công ty và thành phố thì sẽ phát sinh ... “trách nhiệm”. ...đối với vấn đề Nhật Bản và nền kinh tế Nhật Bản... thì cũng không cần phải chịu trách nhiệm.)
